Dementiezorg is mensenwerk

Het aanbod van scholing, trainingen, workshops en congressen op het gebied van dementie is enorm. Belangrijk, maar af en toe moeten we de waarde ervan ook relativeren. Zorgen voor mensen met dementie is eerst en vooral zorgen voor mensen. De ziekte, dementie, verandert de mens weliswaar, maar dit betekent niet dat het gewone niet meer van belang is.

Medewerkers uit de organisatie waar ik werk namen deel aan de Kennismonitor Dementie en raakten hierdoor met elkaar in gesprek. Over de vragen, maar zeker over de antwoorden. Tijdens één van die gesprekken ving ik het volgende op:

“Welke muziek zet je op bij mensen met dementie?” “De muziek die ze willen horen natuurlijk.” zegt een leerling. “Heb jij dat als antwoord gegeven?” vraagt een collega. “Nee, ik heb André Rieu geantwoord,” zegt de leerling “omdat ik dat altijd hoor hier.”

De leerling kiest dus, tegen het eigen gevoel in, voor het foute antwoord. Dit terwijl ze als ze op haar eigen gevoel en verstand was afgegaan, ze gewoon een goed antwoord had gegeven.

Het vertrouwen op wat je zelf denkt dat logisch is, is misschien wel de belangrijkste competentie voor de verzorgende. Of je als professional nu in de intramurale of de extramurale zorg werkt, het grootste deel van het werk bestaat uit één op één contacten met zorgvragers. Je wordt dan teruggeworpen op jezelf en moet je vooral vertrouwen op wie je bent. Uiteindelijk is het belangrijkste gereedschap van de professional de professional zelf, als mens.

Zorgen voor mensen met dementie is eerst en vooral zorgen voor mensen. De ervaring van veel professionals in de normale menselijke interactie is vele malen uitgebreider dan de ervaring die ze in de rol van professional hebben. Deze ervaring is waardevoller dan dat we wellicht doen geloven. Scholing en ervaring worden vaak als eisen of criteria gehanteerd terwijl de basale vaardigheden van de intermenselijke interactie vergeten lijkt te worden.

Natuurlijk is kennis van en over dementie van belang voor de zorgprofessional. Ik zal de laatste zijn die dat ontkent. Echter mensen met dementie hebben er recht op om eerst en vooral als mens gezien de worden in plaats van een ziekte.

Het gezond verstand is een goed vertrekpunt bij benadering van mensen met dementie of bij het vaststellen van de behoefte van iemand met dementie. Een mens met dementie verandert door de ziekte, maar deze veranderingen laat zich niet beschrijven in standaard fasen. Ieder persoon met dementie bewandelt zijn of haar eigen weg van achteruitgang en regieverlies, en elke dag kan deze weg er dan ook weer anders uitzien. De ziekte manifesteert zich soms dagelijks op een andere wijze terwijl de mens eigenlijk hetzelfde blijft. Laten we ons dan richten op de constante factor, de mens. Daarvan kunnen we het verleden leren kennen, de voorkeuren of afkeer, de behoeften, etc. Daarop aansluiten is toch het doel van de zorg?

Hoe je aansluit bij een mens die door een ziekte wisselend reageert op ‘normale’ communicatie is de uitdaging voor de zorgprofessional in de dementiezorg. Kennis kan hierbij helpen, maar zal nooit op alle vragen een antwoord geven. Nee, zorgen voor mensen met dementie begint met contact tussen mensen. Kennis of geen kennis.

Dit artikel is niet geschreven tegen opleiders en trainers. Integendeel, het is een oproep aan trainers en opleiders om in hun trainingen professionals aan te moedigen zichzelf te gaan leren kennen en te gaan gebruiken in het dagelijks werk. Mensenwerk!


Over de auteur

Sorry

De versie van de browser die je gebruikt is verouderd en wordt niet ondersteund.
Upgrade je browser om de website optimaal te gebruiken.